Nature journaling:ontdek de natuur op jouw manier
Hoe zou het zijn om de natuur écht te leren kennen, op jouw manier? Waar de één dol is op feitenkennis en plantennamen kennen, beleeft de ander meer plezier aan voelen, kijken, tekenen of juist filosoferen over de natuur. Wist je dat er een manier is om dit hele spectrum in je natuurstudie aan bod te laten komen en dat dit nature journaling heet?
Wat is nature journaling
Een nature journal is een persoonlijk natuurlogboek met jouw waarnemingen op één plek verzameld. In het Engels heet het bijhouden hiervan nature journaling, en ja, vanaf nu is nature journaling een officiële term. In je nature journal maak je jouw eigen aantekeningen over de natuur in je omgeving. Dat kan zijn in je eigen tuin, een natuurgebied of op vakantie in, zeg ... Ameland (zie tekening 1). Hoe je vervolgens die aantekeningen maakt is aan jou. De één houdt van tellen, tabellen en schema’s met af en toe een schets, de ander beschrijft vooral en een derde maakt illustraties met wat aantekeningen erbij. En dat is nou juist het mooie. Je kunt je op jouw manier verdiepen in je kennis over de natuur. Welke vorm je ook kiest, kijken en observeren staan centraal. Daar leer je het meeste van. Hoe je je bevindingen verwerkt is secundair, maar ook daarin groei je. Op deze manier ontmoeten wetenschap en kunst elkaar op een eigen wijze. Eigenlijk doen we wat de naturalisten en paar eeuwen geleden al deden.
Tekening 1. Nature journal page over de struikenhaag op vakantie
Nature journaling voor je gezondheid
Kijken, onderzoeken, voelen en noteren is niet alleen superleuk, het is ook heel goed voor je (mentale)
gezondheid. Zo kan natuurbeleving al na tien minuten verlichting geven bij psychische klachten zoals stress en angst1. Daarnaast toontonderzoek aan dat mensen die in een groene omgeving wonen minder vaak de huisarts bezoeken voor stressgerelateerde klachten2. Met nature journaling combineer je de voordelen van natuurbeleving met die van schrijven. Dit kan resulteren in een meetbare verbetering van je mentale welzijn, waaronder vermindering van stress, verhoogde tevredenheid en een groter gevoel van geluk3. Het IVN heeft er ook over gerapporteerd4. Kortom, nature journaling is niet alleen een verrijkende manier om de natuur te verkennen maar draagt ook bij aan je algehele gezondheid en welzijn.
Kan ik dat wel?
Eén van de eerste opmerkingen die ik vaak krijg als ik hierover vertel, is: “Leuk, maar ik kan dat niet want…” Maar niets is minder waar: iedereen kan dit leren. Het mooie eraan is dat je het voor jezelf doet. Niemand anders hoeft het te zien, het hoeft niet gepost of geliket en het hoeft ook niet perfect te zijn. Het is een manier om je aandacht te leren focussen, je gedachten stil te krijgen, de natuur op een
dieper niveau te leren kennen en creatieve of wetenschappelijke methoden te leren.
Tip: begin klein. Probeer bijvoorbeeld één blad van een boom te tekenen, inclusief de nerven. Of schrijf
een paar zinnen over hoe de lucht eruitziet op een bepaald moment. Herinner jezelf eraan dat er geen goed of fout is. Het gaat om wat jíj ziet en ervaart. Geef jezelf de vrijheid om te experimenteren, fouten te maken, of zelfs gewoon wat te krabbelen.
Nature journaling draait niet om een kunstwerk, maar om plezier en nieuwsgierigheid. Neem een notitieboekje mee naar buiten en probeer gewoon wat dingen uit – je zult zien dat je met elk
experiment meer leert en groeit.
Wat heb je nodig?
Om te beginnen met nature journaling heb je weinig nodig. De minimale “kit” oftewel alle spulletjes die je met je meeneemt op je wandeling, is een notitieboek (ik vind A5 ideaal) en een pen of potlood (figuur 2). Wil je het iets minder minimalistisch en kleurrijker aanpakken? Dan kan je dit uitbreiden met waterverf en (aquarel) kleurpotloden, een fineliner, kwasten of een waterbrush: een penseel gevuld met water om je verf te activeren. Als je met water aan de slag wilt, moet je wel opletten dat het papier in je notitieboek dit aankan.
Ik gebruik zelf graag een geodriehoek, loep en een close-focus verrekijker tijdens mijn wandelingen. Nu hoor ik je vragen: “Maar Arija, gebruik je dan helemaal geen telefoon en Obsidentify meer?” Zeker wel. Dat zijn heel handige tools om je nature journaling avontuur te ondersteunen en ze hebben hun
eigen nut. Foto’s helpen om thuis een en ander uit te werken en je kan ze inplakken. Obsidentify geeft je een mooi overzicht van wat je waar hebt gezien en helpen de wetenschappers die deze databases raadplegen.
Figuur 2: nature journaling kit
Beginnen met nature journaling
Alle begin kan overweldigend lijken. Dit dus ook. Om je een eindje op weg te helpen doe ik je wat ideeën aan de hand.
· Begin in je tuin en observeer je favoriete diertje. Wat doet dat diertje de hele dag? Is hij alleen of met zijn soortgenoten? Welke plant eet hij? Hoeveel poten heeft hij eigenlijk? Of is het misschien een vrouwtje? En die kleuren! Hoe ga ik die vastleggen? Stinkt dat gele spul wat hij uitscheidt als hij schrikt?
· Ben je mossenliefhebber? Loep erbij, voelen, ruiken en noteren. Ben je juist dol op vogels? Begin daarmee! Pak je verrekijker en maak een paar schetsen van hoe hij zit, eet of vliegt. Tel hoeveel dieren er zijn, hoeveel vissen hij vangt of hoe hij jaagt.
· Beschrijf een plant op locatie of volg zijn groei: kies een boom of struik. Teken deze in drie verschillende fasen: in de knop, bij het uitkomen en als volgroeid blad of bloem. Maak korte notities over veranderingen in vorm, kleur en zelfs geur. Zet alles op 1 leuke pagina die je door de tijd aanvult (Tekening 3).
· En mijn persoonlijk favoriet: neem schatten uit de natuur mee wanneer je ze tegenkomt en verdiep je er thuis in. Zorg wel dat je de nodige info over de vindplaats noteert om je observatie volledig te kunnen noteren. En thuis niet meteen googelen hoor, eerst zelf kijken!
Tekening 3. Nature journal page over de beuk
Meer weten?
Om meer te leren over nature journaling zijn er veel online bronnen. Kijk op de (Engelse) website van “nature journaler extraordinaire” John Muir Laws: www.johnmuirlaws.com of kijk op mijn kersverse
site: www.arijajansen.nl. En als je zin hebt om met gelijkgestemde te starten of verder te gaan: kom naar de nature journaling activiteit op 28 juni inbos Rhijnauwen, details op de IVN site. Tijdens deze activiteit die ik met PP Bakker en Simeon van Tongeren organiseer, leer je hoe je eenvoudig kunt
beginnen, krijg je praktische tips en ga je met een groep enthousiaste natuurliefhebbers op pad in een inspirerende omgeving. Neem je eigen notitieboek en favoriete materiaal mee, en start je eigen nature journal of werk lekker verder in jouw nature journal. Lukt het niet materiaal mee te nemen? Geef het aan, dan nemen wij wat voor je mee. Happy journaling! Een andere keer meed oen? check de agenda hier: Workshops Nature Journaling & Botanisch Tekenen – Regio Utrecht
Bronnen
1. MMV. Verlichting psychische klachten al vanaf10 minuten natuurbeleving. Beschikbaar op: www.mmv.nl.
2. Zorgvisie. Natuur als medicijn bij psychischeproblemen. Beschikbaar op: www.zorgvisie.nl.
3. Natura Foundation. Het effect van de natuurbij psychische klachten. Beschikbaar op: www.naturafoundation.nl.
4. VN. Dossier Natuur & Mentale Gezondheid.Beschikbaar op: www.ivn.nl.